دانلود پرسشنامه پایان نامه كارشناسی ارشد رشته فناوری اطلاعات

پیاده سازی موفق ERP با ارائه چارچوبی از مدیریت دانش

پرسشنامه شماره 2: پرسشنامه مرحله آغاز در دور دوم از ارزیابی فاز 1

پرسشنامه شماره 3: پرسشنامه مرحله انتخاب در دور دوم از ارزیابی فاز 1

پرسشنامه شماره 4: پرسشنامه دور دوم روش دلفی در فاز 2 ارزیابی چارچوب

1-1- روش اجرای همه پرسی دلفی

همه پرسی کلاسیک دلفی مجموعه ای مشخص از رویه ها را دنبال می کند که منعکس کننده فرآیندهای رفتاری و آماری هستند. معمولا 3 سری پرسشنامه به مجموعه ای از قبل انتخاب شده از خبرگان ارسال می شود، هرچند که تصمیم در مورد تعداد دورها بستگی به مواردی مثل زمان، بودجه و غیره... دارد.

1-1-1- دور اول

پرسشنامه دور اول معمولا بدون ساختار بوده و به دنبال دستیابی به جواب های سرگشاده و صریح می باشد. این موضوع به شرکت کنندگان کمک می کند که آزادانه پیرامون موضوع مورد بررسی، نظر بدهند. بعد از تکمیل پرسشنامه دور اول، یک تحلیل کیفی بر روی نتایج به دست آمده صورت می گیرد و این تحلیل به عنوان پایه ای برای ایجاد پرسشنامه های دور دوم و دورهای بعدی قرار می گیرد. نقش دور اول شناسایی مسائلی است که باید در دورهای بعدی به آنها پرداخت. ثابت شده است که سوال های صریح و واضح کیفیت بالای داده های جمع آوری شده را تضمین می کنند. البته می توان در دور اول نیز از پرسشنامه های نیمه ساخت یافته و حتی ساخت یافته استفاده کرد.

1-1-2- دورهای بعدی

دور دوم و دورهای بعدی خاص تر بوده و پرسشنامه هایی را شامل می شوند که صحت و اعتبار یافته های دورهای قبلی را معمولا از طریق رتبه بندی و رای گیری مورد سنجش قرار می دهند. از آنجایی که محققین از نتایج دورهای قبلی بازخورد می گیرند، شاهد یک همگرایی به سمت اجماع نظرات خواهیم بود. فرآیند بازخورد بین شرکت کنندگان بسیار مهم است چرا که تنها راه ارتباط بین آنها تلقی می شود. اگرچه در روش دلفی امکان اجرای بیش از 3 دور و یا بیشتر وجود دارد، اما نیازمند حفظ تعادل بین زمان، هزینه و خستگی احتمالی شرکت کنندگان خواهیم بود.

1-1-3- تعداد شرکت کننده ها

تعداد شرکت کننده ها در همه پرسی های تحقیقات مختلف بسیار متنوع است و از 10 نفر تا 1685 متغیر می باشد. تعداد شرکت کنندگان به محدوده مسئله و منابع قابل دسترس بستگی دارد. عده ای معتقدند که هرچه تعداد شرکت کنندگان بیشتر باشد، بهتر است چرا که تعداد قضاوت ها بیشتر شده و قابلیت اطمینان قضاوت های ترکیبی افزایش می یابد. هرچند که عده ای دیگر معتقدند که شواهد تجربی بسیار اندکی در مورد اثر تعداد شرکت کنندگان بر قابلیت اطمینان و اعتبار فرآیند اجماع نظر وجود دارد و اعتبار اجماع نظر حاصل از روش دلفی وابسته به تعداد خبرگان شرکت کننده در نظرسنجی نیست بلکه به صلاحیت و دانش این افراد بستگی دارد.

1-1-4- صلاحیت خبرگان

روش دلفی در صورتی اجرای موفقیت آمیزی خواهد داشت که خبرگان شرکت کننده در آن از خود علاقه نشان داده و توانایی های لازم در جهت اظهار نظر و شرکت در همه پرسی را دارا باشند. استفاده کنندگان بالقوه یافته های حاصل از نظرسنجی، مشتاق تر بوده و شرکت کننده های مفیدتری محسوب می شوند. تنوع نظرات که باعث ایجاد تنش می شود، به ایجاد علاقه و انگیزه در جهت شرکت موثرتر و متعهدانه تر در نظرسنجی کمک خواهد کرد. گروه های ناهمگن که دربرگیرنده افراد با شخصیت های مختلف و نگاه های متفاوت به مشکل هستند، نسبت به گروه های همگن راه حل های با کیفیت تری را ارائه می دهند چرا که تنوع افراد شرکت کننده در همه پرسی منجر به دسترسی به طیف وسیع تری از دانش و نقطه نظرهای گوناگون تری خواهد شد.

خبرگان شرکت کننده در روش دلفی باید 4 ویژگی ذیل را دارا باشند:

• دانش و تجربه لازم پیرامون موضوع مورد بررسی
• ظرفیت و تمایل به شرکت در نظرسنجی
• در اختیار داشتن زمان کافی برای شرکت در نظرسنجی دلفی
• مهارت های مؤثر ارتباطی

1-1-5- تحلیل یافته ها

به نظر می رسد که روش های تحلیل داده ها با توجه به هدف اجرای روش دلفی، ساختار دورها، نوع سوالات و تعداد شرکت کننده ها متفاوت باشند. معمولا از روش های تحلیل محتوا[1] برای شناسایی مباحث اصلی تولید شده توسط پرسشنامه های بدون ساختار استفاده می شود. این مباحث در مرحله بعدی به پرسشنامه های ساخت یافته ای تبدیل می شوند که پایه دورهای بعدی را شکل می دهند. دور دوم و دورهای بعدی ماهیت عددی به خود می گیرند و با استفاده از رتبه بندی و رای گیری تحلیل می شوند. دور سوم و دورهای بعدی باید گرایش کلی نظرات را به شرکت کنندگان القا کند و آنها را از پراکندگی امتیازات به دست آمده مطلع کند. توجه به پراکندگی امتیازات مهم است چرا که یک توزیع دو وجهی[2] نشاندهنده نبود اجماع می باشد. همچنین باید به هر یک از شرکت کنندگان اطلاع داده شود که امتیاز اعلام شده از جانب آنها با توجه به وضعیت کلی به دست آمده، در چه وضعیتی قرار گرفته است. فرصت بازبینی و اصلاح امتیازات قبلی اعلام شده از سوی هر شرکت کننده، عنصری مهم در جهت حرکت به سمت اجماع محسوب می شود.

1-2- ارزیابی چارچوب پیشنهادی با استفاده از روش دلفی

ارزیابی چارچوب پیشنهادی در 2 فاز مجزا انجام شد. در فاز اول چارچوب از طریق توزیع پرسشنامه هایی در بین شرکت هایی که اقدام به پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمان کرده بودند، ارزیابی شد و در فاز دوم چارچوب با یک نگاه کلی در بین اساتید دانشگاه، مشاوران و متخصصین شرکت های دولتی و خصوصی فناوری اطلاعات به قضاوت گذاشته شد. در ادامه به تشریح چگونگی ارزیابی چارچوب پیشنهادی در دو فاز مجزا می پردازیم.

1-2-1- فاز اول ارزیابی چارچوب پیشنهادی با استفاده از روش دلفی

از طریق تحلیل مفاهیم، بهروش ها و مسائل مطرح شده در مرور ادبیات موضوع، چارچوبی مفهومی برای مدیریت دانش در پیاده سازی سیستم های سازمانی ایجاد شد. قسمتی از ایده مطرح شده با کمک نظرات خبرگان شرکت کننده در دور اول روش دلفی به دست آمد و در دورهای بعدی به ارزیابی چارچوب نهایی توسط خبرگان پرداخته شد.

به منظور ارزیابی چارچوب پیشنهادی، این چارچوب به 10 شرکت ایرانی که اقدام به پیاده سازی سیستم های سازمانی نموده اند، ارائه شد و به ازای هر شرکت یا سازمان از 3 نفر از افراد درگیر در پیاده سازی سیستم های سازمانی که عمدتا مدیران بخش فناوری اطلاعات و مدیران ارشد و میانی سازمان بودند، خواسته شد که پیرامون موارد تعیین شده در چارچوب پیشنهادی اظهار نظر کنند. این افراد علاوه بر دارا بودن اطلاعات لازم درباره پیاده سازی سیستم سازمانی، منبع مناسبی برای دستیابی به اطلاعات کلی شرکت یا سازمان نیز بودند. به عبارتی صفت مشخصه و وجه مشترک جامعه آماری انتخاب شده برای این تحقیق، دارا بودن تجربه پیاده سازی سیستم برنامه ریزی منابع سازمان می باشد.

سعی شد که حتی الامکان به تک تک نامزدها به صورت حضوری مراجعه شده و قرار ملاقات های جداگانه ای با آنها تنظیم شود. در این ملاقات ها مفاهیم اولیه، هدف و موضوع پژوهش به اطلاع آنها رسانده شده و از آنها دعوت شد که در نظرسنجی دلفی شرکت کنند. سپس فرمی در اختیار آنها قرار گرفت که موضوع پژوهش، هدف های آن، تعاریف اولیه، تعداد دورهای نظرسنجی دلفی، زمان لازم برای مشارکت در هر دور، طول تقریبی کار و غیره در آن ذکر شده بود. نسخه ای چکیده از ادبیات موضوع و کارهای پیشین به همراه توضیحات آنها نیز در اختیار هریک از این افراد قرار گرفت. در فرم مذکور از آنها خواسته شد که تمایل و موافقت خود را جهت شرکت در نظرسنجی دلفی اعلام کنند.

پرسشنامه ای به منظور جمع آوری نظرات پیرامون چارچوب پیشنهادی از جنبه های مختلف طراحی شد. تاریخ و نحوه توزیع و دریافت پرسشنامه ها در جدول شماره 4-2 نشان داده شده است.

 جدول 4-2 تاریخ توزیع پرسشنامه ها در بین شرکت ها در فاز 1 ارزیابی

       * در دور سوم 2 نفر از شرکت کنندگان همکاری خود را متوقف کردند و تعداد پرسشنامه های جمع آوری شده به 28 عدد کاهش یافت.

سوالات توصیفی این امکان را فراهم می کرد که شرکت کنندگان انتقادات و نظرات خود را راحت تر بیان کنند. پس از جمع آوری نظرات و پاسخ های دور اول، خلاصه ای از نظرات، انتقادات و پیشنهادات در قالب سندی تهیه شد و از آن در جهت اصلاح و بهبود چارچوب اولیه استفاده شد.

پس از اجرای مرحله اول، 3 نوع بازبینی به چارچوب پیشنهادی اعمال شد:

• بازبینی های اساسی و ریشه ای
• بازبینی های اضافه و یا حذف کردن ابعاد چارچوب
• بازبینی های شفاف سازی و افزایش قابلیت درک

بازبینی های اساسی محدود بودند و شامل توسعه مفاهیم جدید حاصل از نظرات و پیشنهادات شرکت کنندگان، شرح بیشتر و شفاف سازی مفاهیم موجود در چارچوب اولیه و همچنین توجیه بیشتر عناصر و قسمت های چارچوب می شد. بازبینی های افزودنی به معرفی عناصر جدید، تشریح مفهوم هریک و رابطه آن با دیگر عناصر می پرداخت. نهایتا بازبینی های شفاف سازی زمانی مورد استفاده قرار گرفت که از نظر خبرگان، لازم بود مفاهیم موجود با جزئیات و تشریح بیشتری بیان شده و یا تاکید بیشتری بر روی آنها اعمال شود.

1-2-1-1دور اول اجرای روش دلفی در فاز 1 ارزیابی

همانطور که قبلا هم ذکر شد در دور اول، مفاهیم اولیه، مرور ادبیات، کارهای پیشین انجام گرفته و تشریح جزئیات آنها در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت. اهداف چارچوب و کار تحقیقی انجام گرفته شده نیز جهت ارزیابی چارچوب تهیه شده در اختیار ایشان قرار گرفت. پرسشنامه بدون ساختار(توصیفی) که در پیوست 1 نشان داده شده است (پرسشنامه شماره 1) به هر یک از شرکت کنندگان ارائه شد که هدف آن خلق ایده های جدید و انجام طوفان مغزی بود. از هر یک از شرکت کنندگان درخواست شد که نظرات خود را آزادانه، به طور مستقل و جداگانه بیان کنند. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، پاسخ ها سازماندهی، نظرات مشابه ترکیب و گروه بندی شدند و موضوعات تکراری و حاشیه ای حذف شد و همچنین پاسخ ها تا حد امکان خلاصه شدند.

1-2-1-2دور دوم اجرای روش دلفی در فاز 1 ارزیابی

پس از اصلاح و بهبود چارچوب با الهام از نتایج و پاسخ های پرسشنامه دور اول، از طریق پست الکترونیکی از شرکت کنندگان دور اول، جهت شرکت در دور دوم دعوت به عمل آمد و به هریک از آنها ایمیلی ارسال شد که شامل موارد ذیل بود:

• دعوت نامه شرکت در دور دوم
• یک نسخه از چارچوب پیشنهادی
• توضیحات تکمیلی چارچوب
• 6 پرسشنامه به ازای هر مرحله از چرخه حیات سیستم
• نظرات و پاسخ های افراد در دور اول با حفظ گمنامی افراد
• سند تحلیل پاسخ ها و اظهارنظرها در دور اول

 در دور دوم به شرکت کنندگان فرصت داده شد تا نظرات و جواب های دور اول خود و دیگر شرکت کنندگان را مطالعه و تحلیل کرده (با حفظ گمنامی افراد) و نظرات و پاسخ های خود را بازبینی کرده و در صورت لزوم اصلاح کنند. بر اساس مباحث مطرح شده در دور اول، پرسشنامه های ساختارمندی  به ازای هر مرحله از چرخه حیات سیستم سازمانی به هریک از شرکت کنندگان ارائه شد. نمونه این پرسشنامه ها در پیوست 1 در قالب پرسشنامه شماره 2 و پرسشنامه شماره 3 نشان داده شده اند. پرسشنامه های مشابهی نیز برای مراحل انطباق، پذیرش، عادی سازی و به روز رسانی تهیه شد که به علت تکراری بودن از ذکر آنها خودداری کرده ایم. پرسشنامه های دور دوم به محض آماده شدن در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت و این پرسشنامه ها بعد از کامل شدن جهت تحلیل برگردانده شدند.